Tiêu chí đánh giá phẩm chất và phân cấp ngọc Phỉ Thúy

Như chúng tôi đã giới thiệu về phỉ thúy và một số tên gọi riêng dành cho những chủng loại phỉ thúy nổi tiếng ở bài viết: Giới thiệu về phỉ thúy và giải đáp các hiểu lầm thường gặp thì ở bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu cơ bản về tiêu chí và phẩm chất của ngọc phí thúy. Cho dù được đặt tên riêng như thế nào, xuất xứ ở đâu, mỏ khai thác mới hay mỏ cũ lâu đời thì việc phân loại ngọc cũng chủ yếu dựa trên tác tiêu chí sau: 

Chất ngọc hay còn gọi là chủng ngọc phỉ thúy

Đây được xem là kiến thức tối cơ bản nhất cần phải biết khi tìm hiểu về Jadeite. Chất ngọc là khái niệm chỉ kết cấu, độ thấu quang, phản quang của ngọc, mức độ tinh thuần, đồng nhất vv… Giới sưu tầm ngọc kỳ cựu ở Trung Quốc có một câu nói rất nổi tiếng “内行看种，外行看色” nghĩa là “Người trong ngành nhìn chất, người ngoài ngành nhìn màu”
Nói như vậy nghĩa là sao? – Nghĩa là người biết về ngọc sẽ nhìn vào kết cấu vào độ trong của ngọc, còn người ngoài ngành thì bởi vì cái màu xanh biếc của viên ngọc đó rất bắt mắt và hấp dẫn anh ta thế là anh ta bỏ quên mất độ trong của viên ngọc.

Có 4 chất ngọc phỉ thúy cơ bản như sau:

• Chất đậu (đậu chủng)
• Chất nếp (nếp chủng)
• Chất băng (băng chủng)
• Chất kính (thủy tinh chủng)

Nhìn vào tên gọi, ít nhiều chúng ta có thể hình dung ra ngọc phỉ thúy được phân cấp chủ yếu dựa theo độ trong của ngọc, càng trong mịn thì phẩm chất càng cao.

Các chất ngọc thấp hơn 4 loại trên có thể được kể đến như chất sáp, chất sứ thường thấy nhiều và không năm trong phạm vi bàn đến trong bài viết này.

Đậu chủng

Độ trong kém, kết cấu thô không mịn (Kết cấu thô ở đây ám chỉ kết cấu bên trong của ngọc có thể quan sát bằng mắt thường chứ không phải chỉ riêng ở bề mặt, ngọc đậu chủng được mài bóng kỹ lưỡng bề mặt của ngọc vẫn bóng loáng mịn màng khi chạm vào). Để đánh giá độ trong của ngọc đậu chủng cũng phải xét đến độ dày mỏng của viên ngọc hiện trạng. Nếu được chế tác mỏng thì đương nhiên ngọc sẽ thấu quang nhiều hơn 1 viên ngọc dày thịt. Trong phẩm chất ngọc này cũng được chia ra thành thượng, trung, hạ phẩm tương đương với chất đậu mịn, đậu vừa và thô.
Chúng ta hoàn toàn có thể đánh giá phân loại phẩm chất này bằng mắt thường dựa vào kết cấu hạt to nhỏ, chất đậu thô hạt to, rời rạc có thể nhìn thấy từng hạt từng hạt. Chất đầu bình thường hạt mịn hơn 1 chút, mắt thường khó phân biệt từng hạt. Còn chất đậu mịn thì kết cấu hạt chặt chẽ, cơ bản không phân biệt được từng hạt.
Kết cấu hạt càng mịn đại biểu cho phẩm chất ngọc càng cao và đương nhiên giá sẽ càng đắt. Chủng ngọc này tính là hạ phẩm, khá dễ tìm trên thị trường và chưa gọi là Phỉ thúy.

Nếp chủng: 

Ngọc chất nếp sẽ có độ trong cao hơn chuẩn cao nhất của chất đậu. Và cũng tương tự như chất đậu thì ở nếp chủng cũng được chia thành thượng, trung, hạ phẩm là nếp mịn, nếp bình thường và chất nếp thô. Cách phân biệt cũng tương tự là chúng ta quan sát kết cấu hạt to nhỏ, hạt càng nhỏ thì phẩm chất càng cao. Tiếp xúc với ngọc chúng ta cũng có thể bắt gặp ngọc chủng nếp thô đôi khi chưa chắc đã đẹp hơn đậu mịn, thế nên không phải cứ ngọc cất nếp là đắt hơn chất đậu là vì vậy.

Băng chủng:

Dĩ nhiên chất băng sẽ trong hơn chất nếp. Nhưng quan trọng nhất là kết cấu chặt chẽ nên độ đanh cứng cũng cao hơn chất nếp rất nhiều. Dân chơi ngọc thường gõ nhẹ vào và nghe tiếng ngọc ngân lên thanh thúy xác định phẩm chất ngọc là như vậy. Cũng như tên gọi, ngọc chất băng độ trong cũng gần như viên nước đá, trong những vẫn có bông hay rác bên trong. Băng chủng phẩm chất cũng chia thành 3 cấp là băng chủng, cao băng chủng và băng kính chủng (tiệm cận kính chủng). Phân loại này dựa trên quan sát bên trong ngọc bông nhiều hay ít. Chất băng thì bông nhiều, cao băng thì bông ít và 2 loại này độ trong và độ khúc xạ như nhau. Còn lại chất băng kính không khác nhiều với cao băng khi quan sát bằng mắt thường, khác biệt ở đây là độ khúc xạ cao hơn và nói chung bông, rác càng ít thì giá càng cao bạn nhé. Còn nếu không có bông, rác thì sẽ là chất kính.

Thủy tinh chủng:

Đây được xem là “ngọc trung chi vương” nghĩa là vua của các loại ngọc. Chất kính đại biểu cho chất ngọc trong veo, không tỳ vết nên còn gọi là thủy tinh chủng. Là vua của ngọc thì không còn phân loại nữa, vì đây là dòng cao cấp nhất của Jadeite, trong veo, thanh tao và hoàn toàn sạch sẽ không một chút bông hay rác. Ngọc thủy tinh chủng được đánh bóng cẩn thận xong sẽ mang vẻ đẹp cuốn hút đến ma mị, quan sát sẽ thấy những đường ánh sáng huyền bí lướt trên mặt ngọc do hiệu quả của kết cấu tinh thể khúc xạ mà tạo thành. 
Thông thường, ngọc dù đẹp đến mấy nhưng bên trong chỉ cần có một chút bông thôi sẽ hạ cấp thành chất băng kính, chính vì vậy mà chất kính đại biểu cho phẩm chất ngọc cao nhất, đứng trên đỉnh cao của tất cả các loại ngọc, hiếm có, khó tìm và không phải ai cũng có thể tiếp cận được đến loại ngọc này.

Làm sao để chọn được ngọc phỉ thúy tốt.

Để ngắm ngọc phỉ thúy thì rất dễ bởi chỉ ngắm thôi thì miễn phí, có vô vàn viên ngọc với nhiều chủng loại cao thấp khác nhau được tạo tác thành các hình hài khác nhau, từ thể thô đến kiểu cắt mài đơn giản, rồi thì chạm khắc phức tạp mà tay nghề mỗi nghệ nhân lại khác. Nhưng, để chọn ngọc phỉ thúy riêng cho mình thì lại khác vì nó là tập hợp của nhiều yếu tố cơ duyên khác nhau, từ cách mà bạn biết về phỉ thúy, từ việc tại sao bạn lại mong muốn một món trang sức từ phỉ thúy, từ việc bạn tìm hiểu đến đâu về loại ngọc này, bạn tìm được thương gia nào có uy tín về phỉ thúy và khả năng tài chính mà bạn có thể chi trả cho một miếng ngọc dành riêng cho mình. 

Vậy miếng ngọc phỉ thúy tốt nhất dành cho bạn đó là miếng ngọc hội tụ đủ các cơ duyên viên mãn bên trên và nằm trong khả năng tài chính của bạn (hoặc cố thêm 1 chút ^^)

Như vậy, đại ý để tìm được ngọc phỉ thúy tốt cho riêng mình, chúng ta cần lưu ý những điểm sau:

1. Tìm được người bán thực sự uy tín
2. Am hiểu kiến thức cơ bản về ngọc (nhận biết thật giả cơ bản, nhận biết phẩm chất ngọc,..). 
3. Nhận biết lỗi, tạp chất, vân xớ, răn nứt, bông của ngọc vv… để có đánh giá chính xác loại nào thì ở mức chấp nhận được, loại nào thì nên bỏ qua.
4. Biết khoảng giá gần đúng của các phẩm chất ngọc, các yếu tố khác ảnh hướng đến giá trị viên ngọc như màu sắc, tay nghề chạm (một viên ngọc đẹp phải được chạm khắc bởi một nghệ nhân giỏi) vv…

Lưu ý khi chọn mua phỉ thuý :

• Khi tìm mua ngọc, đừng ngại yêu cầu người bán cung cấp thêm giấy giám định ở các trung tâm uy tín. Sau khi mua ngọc, nếu chưa hoàn toàn yên tâm bạn cũng có thể đi kiểm định lại.
• Ở kết quả giám định, Ngọc chưa qua xử lý là ngọc type A, type B là keo, nhiệt, type C là nhuộm, type B+C là cả nhiệt/keo và nhuộm, type D là sử dụng các loại đá khác có kết cấu gần giống và can thiệp để chúng trông giống như Jadeite. Nếu trên kết quả giám định không có thông tin về type ngọc, hãy yêu cầu giám định lại. 
  
• Kinh Phật cũng không toàn vẹn huống gì đá ngọc. Rất khó để có thể tìm được 1 viên ngọc thực sự hoàn hảo vì vậy nếu một viên ngọc có phẩm chất tốt và có 1 vài vết bông nhỏ vẫn có thể chấp nhận được. Hãy cẩn thận với ngọc có rạn hoặc sớ lộ có thể nhận thấy bằng cách sờ lên bề mặt, nhét được kẽ móng tay hoặc ngọc có sớ âm, nứt âm quá lớn vì khi có va chạm, ngọc sẽ tách hoặc nứt ra ở các điểm có liên kết yếu nhất. Vào năm 2021, một chiếc vòng ngọc phỉ thúy có thông số 56,87 x 12,59mm được đẩy lên mức giá gần 30 triệu $ Hồng Kông, sấp sỉ 106 tỉ VND. Và đây là một chiếc vòng không hoàn hảo, bên trong vẫn tồn tại khuyết điểm như chấm đen, bông, ổ tinh thể vv… Cho nên nếu bạn yêu thích vẻ đẹp thuần khiết của những loại đá, ngọc tự nhiên, hãy yêu thêm cả những điểm bất toàn của chúng nhé.
  

• Hãy làm rõ rằng bạn có được đổi hoặc trả trong 1 khoảng thời gian nhất định hay không.
  
• Tìm hiểu lịch sử của viên ngọc muốn mua: Tính ngọc vốn thanh khiết, khi tiếp xúc lâu dài với chủ nhân, tính thuần khiết đó sẽ ôn dưỡng, bồi bổ tâm hồn và thân thể vì vậy mới có câu ngọc dưỡng thân tâm. Ở chiều ngược lại, vì thuần khiết nên ngọc cũng lây nhiễm trường khí, tính cách, suy nghĩ của người đeo. Mặc dù ngọc có tính dương mạnh mẽ, có thể xóa bỏ, cải tạo những trược khí nhưng không thể trong ngày một ngày hai. Chính vì thế việc tìm hiểu kỹ về ngọc mà mình mua cũng rất quan trọng, là ngọc mới chế tác hay đã từng qua tay ai chưa, trong thời gian bao lâu. Nếu bạn vẫn cực kỳ yêu thích viên ngọc đó, hãy tìm hiểu cẩn thận các bước thanh tẩy, rửa sạc năng lượng trước khi sử dụng lâu dài.

Trong một bài viết khác, VietGemstones sẽ giới thiệu rõ hơn về cách phân biệt ngọc thật giả, nhận biết răn sớ, tạp chất của ngọc và cách phân loại ngọc ở mức cơ bản,  rất mong được bạn đọc đón nhận và mong rằng bạn đọc sẽ cảm thấy thích thú về loại Ngọc Phỉ Thúy này, nếu có điều gì chưa rõ đừng ngại liên hệ đến Vietgemstones nha.