Cách nhận biết đá quý đã qua xử lý – Đá quý xử lý chiếu xạ
Bạn thân mến, như đã đề cập ở bài viết trước, trong bài này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một phương pháp hiện đại hơn để tăng vẻ đẹp của một viên đá đó là phương pháp xử lý chiếu xạ trên đá quý.
Ở bài trước: Nhận biết đá quý đã qua xử lý nhiệt
Phương pháp chiếu xạ trên đá quý là gì?
Bản chất của phương pháp này là cho đá quý chịu tác dụng của các bức xạ điện từ khác nhau như tia cực tím sóng ngắn (235,7nm, 5 eV), tia X (10.000 eV) và tia Y (1.000.000 eV), trong đó tia Y là được sử dụng nhiều nhất. Dưới tác dụng của các tia bức xạ này có thể hình thành các tâm mầu và dẫn tới sự thay đổi màu sắc của đá quý.

Quy trình chiếu xạ:
Có ba cách chính để chiếu xạ đá quý. Mỗi phương pháp sử dụng một cơ sở khác nhau và có thể có tác dụng khác nhau đối với đá quý.
- Bắn phá neutron – Sử dụng lò phản ứng hạt nhân
- Bắn phá điện tử (Beta) – Sử dụng máy gia tốc
- Bức xạ gamma – Sử dụng thiết bị coban-60 (những thiết bị này thường được sử dụng để khử trùng thiết bị y tế)
Nôm na quá trình chiếu xạ có thể được coi như những quả bóng. Phương pháp neutron bắn những quả bóng tennis lớn vào đối tượng và tạo ra màu sắc. Phương pháp điện tử sử dụng các quả bóng nhỏ để bắn vào đối tượng. Bức xạ gamma sử dụng những quả bóng cực nhỏ với năng lượng khổng lồ để tạo ra màu sắc.
Tính bền vững.
Màu tạo ra theo phương pháp này trong một số loại đá quý, như màu lam trong đá topaz vv.. là khá ổn định, trong khi đối với nhóm coridon, màu thường không ổn định, bị phai theo thời gian dưới sự tác dụng của nhiệt độ.
Phương pháp chiếu xạ trên đá quý có an toàn cho người dùng không?
Đá quý tiếp xúc với chiếu xạ càng lâu thì càng có nhiều khả năng đá trở nên phóng xạ. Những viên đá được xử lý bằng bức xạ electron hoặc neutron sẽ vẫn hoạt động phóng xạ trong một khoảng thời gian còn đá được xử lý bằng bức xạ gamma sẽ không trở nên phóng xạ.
Đối với đá được xử lý bằng chiếu xạ điện tử, mức bức xạ của vật liệu đi ra khỏi lò phản ứng thường được được đảm bảo an toàn một cách nghiêm ngặt trước khi tới tay người dùng
Bức xạ neutron cần một thời gian dài hơn để trở nên an toàn với người đeo. Theo NRC, thời gian trung bình để Topas mới được chiếu xạ neutron trở nên an toàn là 12-24 tháng.
Tóm lại, phương pháp xử lý chiếu xạ sẽ luôn được đảm bảo cực kỳ an toàn trước khi tới tay người đeo nếu bạn muốn sở hữu 1 viên đá với màu sắc tuyệt đẹp.
Một số loại đá quý thường được chiếu xạ:
Phương pháp chiếu xạ thường được dùng để xử lý nhiều loại đá quý như topaz, beryl, thạch anh, coridon, kim cương, ngọc trai vv..
Các nhận biết đá quý xử lý chiếu xạ:
Bảng nhận biết dưới đây yêu cầu kinh nghiệm tương đối với các loại đá quý và một số thiết bị kèm theo.
Khoáng vật | Màu trước chiếu xạ | Màu sau chiếu xạ | Thời gian chiếu | Dấu hiệu nhận biết |
Beryl
(Aquamarine) |
Xanh lam nhạt | Xanh lục sáng | 41 giờ | |
Beryl | Trắng | Nâu nhạt | 16 giờ | |
Beryl
(Morganit) |
Hồng | Hồng đậm | 1 giờ | Mất màu khi đốt nóng |
Corindon
(Siri Lanka) |
Trắng và xanh lam | Màu mật ong và lục đậm | 5 phút | |
Corindon
(Australia) |
Trắng và xanh lam | Nâu sáng và xanh lam | 5 giờ
|
|
Corindon
(Siri Lanka) |
Vàng nhợt | Màu hổ phách | 10 phút
|
Nhạt màu khi để dưới ánh sáng mặt trời khoảng 5 giờ. |
Corindon
(Siri Lanka) |
Tím Lam | Màu hổ phách | 10 phút | |
Corindon
(Siri Lanka) |
Tím | Màu hổ phách | 23 giờ | |
Turmalin | Hồng | Tím hồng đậm | 10 giờ | |
Turmalin | Lục tối | Tím hồng tối | 8 giờ | |
Turmalin | Xanh lục sáng | Vàng sáng | 1,5 giờ | |
Thạch anh | Không màu | Ám khói | 1 giờ | |
Thạch anh | Tím | Tím tối | 15 giờ | |
Thạch anh | Nâu | Tím | 5 giờ | |
Topaz | Trắng | Tím nâu | 15 phút | |
Topaz | Lam nhợt | Màu hổ phách | 27 phút | |
Topaz | Lam nhợt | Tím nâu | 1,5 giờ | |
Topaz | Nâu vàng | Màu hổ phách | 15 phút | |
Kim cương | Vàng nhạt | Nâu xám | 19 giờ | |
Kim cương | Vàng nhạt | Vàng | 19 giờ |
Đá quý được xử lý chiếu xạ có ảnh hưởng đến năng lượng tự thân của viên đá không?
Câu trả lời là có bởi vì phương pháp xử lý này đã phá vỡ các liên kết phân tử trên viên đá để đạt được màu sắc như mong muốn và chắc chắn năng lượng sẽ tiêu hao hoặc bị biến đổi. Nếu bạn muốn sở hữu 1 viên đá mang nhiều năng lượng để hỗ trợ về tâm linh, thiền định thì hãy chắc rằng nó chưa được xử lý chiếu xạ.
Để chắc chắn đá quý đã qua xử lý chiếu xạ chưa cần nhiều kinh nghiệm hoặc đem tới các trung tâm kiểm định uy tín như PNJLab, SJCLab vv…
Chúng tôi hy vọng bài viết này sẽ mang đến cái nhìn đầy đủ về phương pháp xử lý chiếu xạ trên đá quý để bạn có thể dễ dàng chọn cho mình một viên đá như mong muốn. Nếu cần thêm thông tin, xin liên hệ VietGemstones